Biyopsi, tıbbi patolog tarafından incelenmek üzere hücre, doku veya sıvının çıkarılması işlemidir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, endişe verici alanlar belirlediklerinde veya belirli rahatsızlıkların semptomlarına veya belirtilerine sahipseniz biyopsi yaparlar.
Biyopsi Nedir?
Biyopsi, vücudunuzdaki durumları değerlendirme yöntemlerinden biridir. Bu işlemde, bir sağlayıcı doku, hücre veya sıvılardan örnek alır ve bir patolog bunları hastalık belirtileri açısından inceler. Sağlayıcılar biyopsiyi teşhis, durum takibi ya da tedavi planı amacıyla kullanabilir.
Biyopsi, çoğunlukla “kanser” ile ilişkilendirilse de, birçok başka tıbbi durumu teşhis etmek için de yapılır. Bunlar arasında böbrek iltihabı (nefrit), karaciğer iltihabı (hepatit), enfeksiyonlar (örneğin tüberküloz), bağışıklık bozuklukları (örneğin kronik pankreatit), peptik ülser hastalığı ve endometriozis sayılabilir.
Biyopsi Çeşitleri
Tüm biyopsiler, doku ve sıvı örnekleri elde etmek için yapılır, ancak uygulama şekilleri farklılık gösterir. Sağlık uzmanları, biyopsi türüne göre işlemi muayenehane veya ameliyathane ortamında yapabilir. Başlıca biyopsi türleri şunlardır:
- Kemik İliği Biyopsisi: Sağlık görevlileri, kan kanserleri ve kan bozuklukları gibi durumları teşhis etmek için kemik iliğinden küçük bir örnek alır.
- Koni Biyopsisi: Servikste anormal doku tespit etmek için yapılan bu işlemde, servikal displazi ya da serviks kanseri bulguları değerlendirilebilir.
- Eksizyonel ve İnsizyonel Biyopsiler: Tümörlerin veya şüpheli alanların tamamının ya da sadece örnek kısmının alınması için yapılır.
- Sıvı Biyopsisi: Kandan kanser hücresi veya DNA’sı belirtilerini tespit etmeye yönelik bir testtir.
- İğne Biyopsisi: Doku, hücre ya da sıvı örneği almak için kullanılır; şüpheli kitle veya şişliklerde yaygın bir uygulamadır.
- Punch Biyopsi: Cilt yüzeyindeki şüpheli dokunun bir kısmını almak için yapılır.
- Sentinel Lenf Düğümü Biyopsisi: Kanser yayılımını değerlendirmek için lenf düğümlerinden örnek alınır.
- Tıraş Biyopsisi: Cilt kanseri için küçük doku örneği almak amacıyla cilt yüzeyini kazıyan bir bıçakla yapılır.
Test Öncesi Hazırlık
Biyopsi öncesinde, sağlayıcılar işlem hakkında detaylı bilgi verir. Kullanılan ilaçlar, mevcut sağlık durumları, hamilelik durumu gibi detaylar değerlendirilir ve işlem öncesi belirli hazırlıklar önerilebilir:
- Belirli bir süre yemek veya içmekten kaçınmak,
- Kan sulandırıcı gibi bazı ilaçları geçici olarak bırakmak,
- İşlem sonrası bir refakatçi ayarlamak,
- Ağrı hissetmemek için uygulanacak anestezi türü hakkında bilgi almak.
Biyopsi Sırasında Neler Olur?
Biyopsi türüne göre işlem farklılık gösterir. Meme biyopsisi, prostat biyopsisi, endometrial biyopsi gibi örneklerle birlikte karaciğer, böbrek ve cilt biyopsileri en yaygın biyopsiler arasındadır. Bu işlemler, incelemek istenen doku veya sıvının konumuna göre seçilir.
Biyopsi Sonrası İyileşme Süreci
İşlem sonrası iyileşme, kullanılan anestezi türüne göre değişir. Lokal anestezi alanlar genellikle hemen eve dönerken, genel anestezi alanlar bir gece hastanede kalabilir. Ağrı yaşanması durumunda, sağlık uzmanları uygun ağrı kesici ilaçlar tavsiye eder.
Olası Komplikasyonlar
Biyopsiler genellikle güvenli işlemlerdir ancak nadir de olsa bazı komplikasyonlar gelişebilir:
- Aşırı kanama,
- Enfeksiyon,
- Küçük bir yara izi oluşması.
Şu belirtiler görüldüğünde sağlık uzmanına başvurmak önemlidir: kanamanın durmaması, biyopsi yerinde kızarıklık, hassasiyet veya ateş gibi enfeksiyon belirtileri.
Sonuçlar ve Takip Süreci
Biyopsi sonuçları birkaç saat, gün veya hafta içinde alınabilir. Sağlık uzmanınız sonuçları nasıl alacağınızı ve olası gecikmelerde neler yapabileceğinizi açıklayacaktır. Sonuçlar anormal hücre bulguları içeriyorsa, sağlayıcınız daha ileri testler veya tedavi seçeneklerini açıklayacaktır.
